Walk the Talk: Al wandelend raak ik met mensen uit mijn netwerk aan de praat. Dat levert bijzondere verhalen en verrassende inzichten op. Graag deel ik ze met jullie in de reeks Walk the Talk. Deze keer in gesprek met Janine de Widt over de invloed van bewust stemgebruik bij lastige gesprekken.
Iedereen heeft wel eens een lastig gesprek te voeren. Is het niet in je privésituatie, dan heb je ongetwijfeld wel eens voor een situatie in je werk gestaan waarin je iemand moest aanspreken op ongewenst gedrag. Misschien heb je een medewerker moeten aanspreken die de werksfeer verpest doordat hij of zij blijft hangen in negativiteit. Of moet je een collega aanspreken waar je een goede klik mee hebt maar die altijd te laat is voor jullie overleg. In mijn werk word ik regelmatig gevraagd om lastige gesprekken te begeleiden. Ondanks mijn gesprekservaring zijn dat voor mij ook niet altijd gemakkelijke gesprekken. Ik kan bijvoorbeeld vooral opzien tegen gesprekken met dominante directeuren.
Ik vroeg me af wat het effect is van mijn stemgebruik bij het voeren van lastige gesprekken. Tijdens een wandeling ging ik erover in gesprek met Janine de Widt. Zij is stem- en sprekerscoach en eigenaar van Werkende Stemmen. Ook heeft zij logopediepraktijk in Gouda. In haar vrije tijd fotografeert Janine en gaat ze graag de natuur in.
Geef je strottenhoofd ruimte
Soms laat ik me uit het veld slaan door dominant gedrag. Ik merk dan op dat mijn ademhaling en hartslag hoog zitten en dat de kracht van mijn stem afneemt. Hoe kan ik dat voorkomen? Janine: “Als je gespannen bent is je hartslag hoog en heb je acuut zuurstof nodig. Die zuurstof krijg je door sneller te ademen, waardoor je dus hoog gaat ademen. In de meeste gevallen is er dan geen sprake van grote fysieke inspanning, dus moet je je ademhaling zelf kunnen stabiliseren. Doe dan een ademhalingsoefening: 4 tellen inademen, 7 tellen vasthouden en 8 tellen uitademen.” Ik voel herkenning in Janine’s verhaal omdat ik in stressvolle situaties een vergelijkbare oefening doe. Ook geef ik zo’n soort oefening aan mensen die ik coach en stress ervaren.
“Eigenlijk begint alles met een goede houding”, vervolgt Janine. “Vanuit je bekken is er een kettingreactie van aanpassingen in je wervelkolom wat alles uit zijn verband trekt. Daarmee komt uiteindelijk ook je strottenhoofd in het gedrang. En juist die ruimte bij je strottenhoofd is belangrijk omdat daar je stemgeluid vandaan komt. Dus in je houding ligt de belangrijkste basis voor je stem.”
Als managers of medewerkers moeilijke gesprekken moeten voeren, dan adviseer ik hen altijd het gesprek goed voor te bereiden. Het is belangrijk om de rust te nemen in het gesprek en naar de ander te luisteren, hoe zenuwachtig je misschien ook bent. Probeer niet (teveel) te oordelen over de ander.
Je hoort dat namelijk terug in het stemgebruik en ziet het in de lichaamstaal. De Romeinen zeiden het al: je boodschap moet congruent zijn: je gebaren, houding en stemgebruik moeten in overeenstemming zijn met de inhoud. Voorkom inconsistentie in je communicatie: spreek het woord ‘boos’ niet uit terwijl je breed glimlacht.
Voorkom stemklachten
Misschien herken je een situatie waarin je op een hoge toon tegen een klein kind praat. Janine vertelt dat leerkrachten die ze begeleidt stemklachten hebben doordat ze boven hun natuurlijke spreektoon spreken. Volgens haar is het belangrijk om ervoor te waken dat je je stem door bijvoorbeeld keelschrapen, hoge tonen of schreeuwen belast. Daarvoor is het belangrijk om je natuurlijke spreekhoogte te vinden. Janine heeft daarvoor alvast een tip: “Je kunt zelf onderzoeken wat je natuurlijke borststem is door een vlakke hand op je borst te leggen en met een lage stem ‘olé’ te zeggen. Luister dan goed naar de trillingen in je borstkas. Als je de trillingen niet meer voelt op je borst, dan gebruik je misschien je kopstem waardoor je een minder krachtig stemgeluid hebt.”
Een bijkomend voordeel van goed stemgebruik is dat je veel minder vaak verkouden bent. Janine vervolgt: “Je kunt met je stemvolume veel doen door de essentie van je verhaal te beklemtonen. Voorkom dat je in de klank van je stem je emotie door laat schitteren. Je krijgt jouw emotie altijd weer terug van de ander.”
Zie je gesprekspartner niet als tegenstander
Na het gesprek met Janine realiseer ik me opnieuw wat de kracht van een ‘wandelend gesprek’ is. Als je een lastig gesprek moet voeren, zie je misschien je gesprekspartner als tegenstander. Het kan dan extra confronterend voelen als jullie tegenover elkaar zittend het gesprek voeren. Ga eens wandelend in gesprek waardoor je jouw gesprekspartner letterlijk (en dus ook gelijk figuurlijk) naast je hebt staan. Janine heeft me daarbij nog bewuster gemaakt van de impact van mijn stem. Daarom beloof ik hierbij plechtig, met mijn hand op de borst;-), meer stemoefeningen te gaan doen.